Een korte blog op zoek naar verbinding
Ik was op een studiedag voor een groot schoolbestuur uit Groningen. De workshop was om op een laagdrempelige manier systemisch werken te introduceren.
Als ik deze vraag krijg, steek ik de workshop altijd in dat we kennis in ons lijf hebben, waarop we kunnen vertrouwen.
In het onderwijs praten we veel aan tafel. Dat levert vaak dezelfde gesprekken op (patroonherhaling). Door het gesprek visueel ruimtelijk te maken (met opstellingen) komen er andere inzichten en dus ook andere taal naar voren (patroondoorbreking).
In de workshop laat ik de deelnemers, na een korte introductie of kleine oefening, eerst een situatie schematisch tekenen. Met een beperkt aantal elementen. Deze tekening bespreken ze kort met een andere deelnemer. De volgend stap is dat ze in 5-of 6-tallen de situatie van 2D naar 3D vertalen. Soms doe ik voor hoe een opstelling gaat, als dat nodig is. Een processchema helpt de deelnemers door de opstelling in. De vraaginbrenger is de opsteller en begeleider zelf:
1. Neem afstand van de opstelling: wat neem je waar?
2. Ga langs elk element: wat neem je op deze plek waar? Hoe sta je ten opzichte van de andere elementen
3. Oogst en reflecteer: wat heb je als vraaginbrenger/begeleider gezien?
4. Stel dat je een element kan veranderen: welke is dat?
5. Voor wie is er iets veranderd? Beter, anders, gelijk, slechter?
6. Ga langs elk element: wat neem je op deze plek waar? Hoe sta je ten opzichte van de andere elementen
7. Sluit de opstelling af en oogst: welk inzicht neem je mee?
Een van de deelnemers had een situatie ingebracht waarbij ze wel contact had met de leerling maar niet met collega’s en ouders. Deze laatste twee stonden afgewend van de leraar en het kind. Het was zichtbaar en voelbaar dat de leraar zich alleen voelde staan. De leraar had haar leidinggevende niet opgesteld, zodat ook zijzelf geen bedding had en alleen stond.
Het benoemen van “Het lijkt erop, dat je alleen staat” was tegelijkertijd het belangrijkste inzicht van de opstelling. Het gaf haar direct zowel ruimte door te erkennen dat dit ook zo in praktijk was, dat ze met hernieuwde energie de opstelling stopte. Ze twijfelde nog of ze eerst met de ouder of eerst met de collega’s verbinding kon maken. Ze voelde dat het de collega’s waren. Toen de collega’s gedraaid waren en de deelnemer kon aankijken, stond zij direct sterker.
Ze wist wat haar te doen stond: verbinding maken…..
systemischwaarnemen 